سؤال:
کفار و مشرکینى که عمل خیرى از آنها سر مى زند، مخترعین و کاشفین که بواسطه اختراع یا اکتشاف خود خدمتى به میلیونها نفر مى کنند، این خدمات آنها موجب تخفیف عذاب آنها مى شود یا نه؟
جواب:
کارهاى نیکو و اختراعات نافعه که موجب آسایش بندگان خدا مى شود، وقتى اثر باقى اخروى دارد که صاحب آن عمل با ایمان باشد و در آن عمل، نظرى به غیر خدا نداشته باشد و مزد عمل خود را از غیر او نخواهد و بدیهى است کسى که منکر خدا و آخرت است و در عمل خود نظرى به او ندارد، مزدش همان اثر دنیوى است که در نظر داشته، از قبیل شهرت به کمال و اختراع در عالم دنیا و رسیدن به حقوقهاى گزاف یا سایر استفاده هاى مادى دیگر که در نظر خود آنها است.
و اگر آن کارش را برای احسان به بندگان ولو حیوانات کرده باشد، آثار دنیوى و اخروى خوبی برای او دارد، هر چند نیکوکار کافر یا فاسقى باشد؛ مثلاً اگر کافرى یا فاسقى احسانى به مخلوقى نمود در مقابلش رفع بلایى از او مى شود یا مال او زیاد مى گردد یا به مقصد و حاجتى که داشته نایل مى گردد یا عمر او زیاد مى گردد. بلکه گاه مى شود که آن احسان موجب انقلاب حال او گردیده و موفق به ایمان و توبه مى گردد و با حسن عاقبت از دنیا مى رود و گاه مى شود که اگر بى ایمان از دنیا رفته باشد، آن احسانش موجب تخفیف عذابش مى گردد.
